Kalın bağırsakta keseciklerin oluşumuyla karakterize olan Divertikülozis, genellikle belirti vermezken; bu kesecikler iltihaplandığında (Divertikülit) tablo ciddileşerek hayati risk taşıyan belirtilere yol açabilir. İstanbul Okan Üniversitesi Hastanesi Genel Cerrahi Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Osman Anıl Savaş, özellikle şiddetli karın ağrısı ve ateş durumunda vakit kaybetmeden doktora başvurulması gerektiğini vurguluyor.
Divertikülit Nedir ve Neden Oluşur?
Divertikülozis'in kesin nedeni bilinmemekle birlikte, en büyük etkenin bağırsak içi basınç artışı olduğu düşünülüyor.
-
Sessiz Belirtiler (Divertikülozis): Hafif karın krampları, şişkinlik, gaz veya dışkılama alışkanlıklarında değişiklikler (kabızlık veya ishal).
-
Ciddi Belirtiler (Divertikülit): Kesecikler iltihaplandığında şiddetli karın ağrısı, ateş, titreme, mide bulantısı, kusma ve iştah kaybı gibi belirtiler ortaya çıkar.
Hastalığa Davetiye Çıkaran Faktörler:
-
Beslenme: Lif yönünden fakir beslenmeye bağlı sürekli kabızlık.
-
Yaşam Tarzı: Hareketsiz yaşam.
-
Yaş: Bağırsak duvarlarının zayıflaması sebebiyle 60 yaş üstü bireylerde sıklıkla görülür.
-
Genetik Faktörler.
Tanı ve Tedavi Yöntemleri
Divertiküller çoğunlukla başka bir nedenle yapılan taramalarda tesadüfen bulunur. Tanı için kolonoskopi ve bilgisayarlı tomografiden (BT) faydalanılır. Tedavi, hastalığın evresine göre değişir
Divertikülit Atağı Sonrası Beslenme: Tekrarlama Riskini Azaltmak İçin Lifli Diyet
Divertikülit atağı geçiren hastalar için hastalığın tekrar etme riskini en aza indirmek, yaşam tarzı değişiklikleri, özellikle de yüksek lifli bir beslenme düzeniyle mümkündür. Genel Cerrahi uzmanlarının da önerdiği bu diyette temel amaç, bağırsak içi basıncı düşürmek ve dışkılamayı düzenlemektir.
İşte divertikülit sonrası uygulanması gereken lifli diyetin içeriği ve hedeflenen günlük lif miktarı:
Hedeflenen Günlük Lif Miktarı
Yetişkinlerin divertikülit riskini azaltmak için günde ortalama 25 ila 38 gram arasında lif tüketmeleri önerilir. Bu miktar, atağın şiddetine ve hastanın bireysel bağırsak toleransına göre doktor veya diyetisyen tarafından ayarlanmalıdır.
Lifli Diyetin Temel İçeriği
Diyet, çözünür ve çözünmez lif kaynaklarını dengeli bir şekilde içermelidir:
1. Tam Tahıllar (Çözünmez Lif Kaynağı)
Bu gıdalar dışkının hacmini artırarak bağırsaklardan daha hızlı geçmesine yardımcı olur:
-
Esmer Ekmek ve Makarna: Beyaz un yerine tam buğday, çavdar veya kepekli ürünleri tercih edin.
-
Kahvaltılık Gevrekler: Yüksek lifli yulaflar ve kepekli gevrekler.
-
Pirinç: Beyaz pirinç yerine kahverengi (esmer) pirinç kullanın.
2. Sebzeler (Hem Çözünür Hem Çözünmez Lif)
Günde en az 5 porsiyon sebze tüketilmesi hedeflenmelidir.
-
Koyu Yeşil Yapraklılar: Ispanak, lahana, pazı.
-
Kök Sebzeler: Havuç, patates (kabuklu tüketimi önerilir).
-
Diğer Sebzeler: Brokoli, karnabahar, Brüksel lahanası gibi gaz yapıcı olabilecek sebzeleri ise başlangıçta az miktarda ve pişmiş olarak tüketmek önemlidir.
3. Meyveler (Çözünür Lif Kaynağı)
Meyveler, dışkıyı yumuşatmaya yardımcı olan çözünür lif açısından zengindir.
-
Kabuklu Meyveler: Elma ve armut gibi meyveleri mümkün olduğunca kabuklu yiyin.
-
Yumuşak Meyveler: Muz, böğürtlen, ahududu.
4. Baklagiller (Yüksek Lif ve Protein)
Baklagiller, en yüksek lif kaynaklarından biridir ve bağırsak sağlığına büyük katkı sağlar.
5. Kuruyemişler ve Tohumlar
-
Ceviz, badem, keten tohumu ve chia tohumu gibi besinler hem lif hem de sağlıklı yağlar içerir. Keten tohumu ve chia tohumu, bağırsak hareketlerini desteklemek için özellikle faydalıdır.
Önemli Ek Tedbir: Su Tüketimi
Yüksek lifli bir diyete geçiş sırasında ve sonrasında, lifin bağırsaklarda rahatça hareket edebilmesi için bol su tüketimi zorunludur. Yetersiz su alımı, lifin bağırsakta tıkanıklığa ve kabızlığa neden olma riskini artırır. Günde ortalama 8-10 bardak su içilmesi önerilir.
Geçiş Sürecine Dikkat
Lif alımını aniden artırmak gaz, şişkinlik ve kramplara neden olabilir. Bu nedenle, lifli beslenmeye yavaş yavaş ve kademeli olarak geçiş yapmak, vücudun adaptasyonunu sağlamak açısından kritiktir. Atak sırasında katı gıdalardan kaçınılmalı, sadece sıvı veya düşük lifli diyet uygulanmalıdır. |
