Huzursuz Bağırsak Sendromu (IBS) Yaşam Kalitesini Düşürüyor: "Her Karın Ağrısı IBS Değil!"
Gastrointestinal sistem hastalıkları arasında en sık görülen rahatsızlıklardan biri olan Huzursuz Bağırsak Sendromu (IBS), karın ağrısı, şişkinlik ve dışkılama alışkanlıklarındaki değişikliklerle kişilerin yaşam kalitesini önemli ölçüde etkiliyor. Bayındır İçerenköy Hastanesi Gastroenteroloji Uzmanı Doç. Dr. Tolga Şahin, IBS’nin tanı, tedavi ve özellikle beslenme yönetimine dair kritik bilgiler paylaştı.
Organik Bir Neden Saptanamıyor
Doç. Dr. Tolga Şahin, modern tıbbi ve teknolojik yöntemlerle yapılan incelemelere rağmen IBS'de altta yatan organik bir neden bulunamadığını belirtti. Sendromun Türkiye'de görülme sıklığının %6,2 ile %19,1 arasında değiştiğini ifade eden Doç. Dr. Şahin, Gastroenteroloji polikliniklerine başvuran hastaların yaklaşık %28–36’sının IBS hastası olduğunu söyledi.
-
Risk Faktörleri: Kadınlarda daha sık görülen sendromun ortaya çıkışında diyet, psikolojik etkenler, geçirilmiş bağırsak enfeksiyonları, bağırsak florasının bozulması ve genetik yatkınlık gibi faktörler rol oynuyor.
-
Tipleri: IBS; kabızlık baskın, ishal baskın veya her iki tablonun dönemsel olarak değiştiği 'mixed' tiplerde ortaya çıkabiliyor.
Tedavide Beslenme ve Düşük FODMAP Diyeti Kritik
Doç. Dr. Şahin, IBS tedavisinde standart bir beslenme modeli olmadığını, diyette bireyselleşmenin hayati önem taşıdığını vurguladı. Hastanın şikayetlerini artıran gıdaların öncelikle diyetten çıkarılması gerektiğini belirtti.
| IBS Tipi |
Diyet Önerisi |
| İshal Baskın |
Az posalı diyet |
| Kabızlık Baskın |
Bol posalı diyet |
| Mixed Tip |
Az posalı diyete ilave kepek |
Dikkat Edilmesi Gereken Gıdalar: Gaz yapıcı gıdalar (lahana, kuru baklagiller), gazlı içecekler, alkol, kafein, aşırı baharat, çiğ sebze-meyveler ve süt ürünleri bazı hastalarda semptomları artırabilir.
Düşük FODMAP Diyeti
Doç. Dr. Şahin, şikayetleri tetikleyen en önemli unsurlardan birinin yüksek FODMAP içeren besinler olduğunu kaydetti. Bu gıdaların şişkinlik, gaz, ishal ve kramp gibi sorunlara yol açabildiğini, bu nedenle düşük FODMAP diyetinin pek çok hastada belirgin rahatlama sağlayabildiğini aktardı.
-
Yüksek FODMAP Besinler: Fruktoz, laktoz, buğday, sarımsak, soğan, baklagiller ve bazı tatlandırıcılar.
-
Düşük FODMAP Besinler (Serbest): Et ürünleri, laktozsuz süt, pirinç, glütensiz tahıllar, muz, üzüm, turunçgiller, kabak, havuç, biber ve ıspanak.
Ayrıca, probiyotik zengini yoğurt ve kefirin bağırsak florasını desteklediği ve D vitamini eksikliğinin giderilmesinin önemli olduğu belirtildi. Su tüketiminin ise yemeklerde değil, yemek aralarında yapılması tavsiye edildi.
Tanı ve Tedavi Yaklaşımı
IBS’nin tamamen kişisel bir tedavi yaklaşımı gerektirdiğini vurgulayan Doç. Dr. Şahin, tedavi planını şikayetlerin şiddetine göre ayırıyor:
-
Hafif Şikayetler: Diyet düzenlemesi ve bilgilendirme.
-
Orta Şiddette: Stres yönetimi, prebiyotik, probiyotik veya ilaç tedavisi.
-
Ağır Şiddette: Psikososyal destek ve psikolojik tedaviler.
Mutlaka Uzmana Başvurun
Doç. Dr. Şahin, IBS için doğrudan bir tanı testi bulunmadığını ve tanının mutlaka diğer hastalıkların dışlanmasıyla (ekartasyon yöntemiyle) konduğunu hatırlattı:
“Organik bir neden dışlanmadan hastaya IBS tanısı konulması ciddi sonuçlara yol açabilir. Bu nedenle gerekli kan ve dışkı testleri yapılmalı, gerektiğinde kolonoskopik değerlendirme mutlaka düşünülmelidir. Şikâyetleri olan kişilerin doğru teşhis için öncelikle bir gastroenteroloji uzmanına başvurması gerekir.”
|
