Genç Yaşta Kalp Krizi Alarmı: "Gizli" Risk Faktörlerine Dikkat!

Dünya genelinde kalp ve damar hastalıklarına bağlı ölümler artarken, Acıbadem Kartal Hastanesi Kardiyoloji Uzmanı Dr. Redwan Seid Busery, kalp krizi vakalarının özellikle 45 yaş altı genç erişkinlerde dikkat çekici bir artış gösterdiğini vurguluyor. Uluslararası çalışmalar, tüm kalp krizi vakalarının yaklaşık yüzde 5–10’unun 45 yaş ve altındaki kişilerde görüldüğünü ve bu oranın son 10–15 yılda kademeli olarak yükseldiğini gösteriyor.

Türkiye İstatistik Kurumu'nun 2023 verilerine göre de Türkiye'deki her 3 ölümden 1'i dolaşım sistemi hastalıklarına bağlıdır.

Kalp Krizinin "Gizli" Risk Faktörleri

Kalp krizine yol açan tıkanma, genellikle damar duvarındaki plak yırtılması ve pıhtı oluşumuyla gelişir. Dr. Busery, genç erişkinlerde riski hızla yükselten bilinen faktörlerin (sigara, obezite, sağlıksız beslenme, yoğun stres) yanı sıra, çoğu zaman belirti vermeden ilerleyen "gizli" risk faktörlerine dikkat çekiyor:

• Ailevi kolesterol sorunları (Ailevi hiperkolesterolomi).

• Yüksek tansiyon (Erken yaş hipertansiyonu).

• İnsülin direnci.

Bu risk faktörleri, genç erişkinlerde fark edilmeden yıllarca damar hasarı oluşturabilmektedir.

Genç Yaşta Kalp Krizinin 8 Önemli Nedeni

Kardiyoloji Uzmanı Dr. Redwan Seid Busery, genç yaşta görülen kalp krizinin ana nedenlerini ve alınması gereken önlemleri şöyle sıraladı:

1. Sigara ve Tütün Ürünleri:

   • Nedeni: En güçlü risk faktörlerinden biri olup, aktif sigara içenlerde kalp krizi riski yaklaşık üç kat artar. Tütün damar iç yüzeyini bozar ve pıhtılaşmayı artırır.

   • Öneri: Nikotin replasman tedavileri ve profesyonel destek programlarıyla sigaranın bırakılması, riski kısa sürede azaltır.

2. Ailevi Hiperkolesterolomi:

   • Nedeni: LDL kolesterolün genetik olarak çok yüksek seyrettiği ve genç yaşta görülen "beklenmedik" kalp krizlerinin önemli bir bölümünü oluşturan durumdur.

   • Öneri: Ailede erken kalp krizi öyküsü olanlar 20’li yaşlardan itibaren düzenli LDL kolesterol ölçümü yaptırmalı.

3. Obezite, İnsülin Direnci ve Diyabet:

   • Nedeni: Erken koroner arter hastalığının ana belirleyicileri olup, obeziteye eşlik eden inflamasyon ve metabolik stres riski artırır.

   • Öneri: Kilo kontrolü, sağlıklı beslenme, düzenli fiziksel aktivite ve metabolik risklerin erken tespiti önemlidir.

4. Düşük Fiziksel Aktivite:

   • Nedeni: Hareketsiz yaşam obezite, yüksek tansiyon ve kandaki yağ düzeylerinin dengesizleşmesi (dislipidemi) gibi risk faktörlerini artırır.

   • Öneri: Haftada en az 150 dakika orta tempolu egzersiz (koşu, yürüyüş, bisiklet) hedeflenmeli.

5. Erken Yaş Hipertansiyonu:

   • Nedeni: Fark edilmeyen veya tedavi edilmeyen yüksek tansiyon, damar duvarını hızla yıpratarak erken damar sertliği (ateroskleroz) riskini artırır.

   • Öneri: Genç erişkinlerin yılda en az bir kez kan basıncını ölçtürmeleri, risk grubunda olanların ise daha sık takip edilmeleri gerekir.

6. Viral Enfeksiyonlar ve Miyokardit:

   • Nedeni: COVID-19 gibi bazı viral enfeksiyonlar, gençlerde kalp kasında iltihaplanmaya (miyokardit) neden olarak ciddi ritim bozukluklarına ve kalp fonksiyon bozukluğuna yol açabilir.

   • Öneri: Enfeksiyon sonrası göğüs ağrısı, çarpıntı, halsizlik veya nefes darlığı yaşayanlar gecikmeden tıbbi değerlendirmeye başvurmalıdır.

7. Psikososyal Stres, Anksiyete ve Uyku Bozuklukları:

   • Nedeni: Kronik stres ve uyku düzensizliği, hormonal yanıtı değiştirerek ve kötü beslenme gibi davranışsal riskleri artırarak kalp krizi riskini yükseltir.

   • Öneri: Stres yönetimi, düzenli uyku ve gerekirse psikolojik destek koruyucu etki sağlar.

8. Uyarıcı Maddeler ve Enerji İçecekleri:

   • Nedeni: Uyarıcı maddeler, ani koroner damar spazmına ve kalp kriziyle sonuçlanabilen ciddi ritim bozukluklarına neden olabilir. Enerji içecekleri de kısa sürede kalp atım hızını ve kan basıncını yükseltebilir.

   • Öneri: Uyarıcı maddelerden kesinlikle uzak durulmalı; enerji içeceklerinin tüketimi sınırlandırılmalıdır.