Üniversitelerde Dijital Güvenlik Kalkanı: ULAKFKM Tüm Türkiye’ye Açıldı

TÜBİTAK ULAKBİM, üniversitelerin dijital varlıklarını afetlere ve veri kayıplarına karşı koruma altına alan devasa bir projeyi tamamladı. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı destekli Üniversite Bilişim Altyapıları Felaket Kurtarma Merkezi (ULAKFKM), Kasım 2025 itibarıyla Türkiye'deki tüm üniversitelerin erişimine açıldı.

Özellikle 6 Şubat Depremi'nden sonra hız kazanan bu proje, üniversitelerin kritik verilerinin kampüs dışındaki güvenli veri merkezlerinde coğrafi olarak yedeklenmesini sağlıyor.

Sistemin Mimari Yapısı ve Teknolojisi

ULAKFKM, dışa bağımlılığı azaltmak ve güvenliği en üst seviyeye çıkarmak için tamamen açık kaynak kodlu sistemler üzerine inşa edildi.

• FKMPortal: Üniversiteler, tüm başvuru ve veri aktarım süreçlerini bu portal üzerinden yönetiyor. "Yetkim Kimlik Federasyonu" ile entegre çalışan sistem, güvenli kullanıcı yetkilendirmesi sunuyor.

• Nesne Depolama (S3): Devlet üniversitelerine 20 TB büyüklüğünde S3 nesne depolama alanı tamamen ücretsiz olarak tahsis ediliyor.

• Güvenlik: Gönderilen veriler donanım düzeyinde şifreleniyor, böylece siber tehditlere karşı ekstra bir katman oluşturuluyor.

• Bulut Kaynakları: Entegrasyon sürecini (onboarding) başarıyla tamamlayan kurumlara OpenStack tabanlı bulut kaynakları da tanımlanıyor.

Mevcut Durum ve Kullanım İstatistikleri

Sistem ulusal çapta yaygınlaşırken, üniversitelerin ilgisi de rakamlara yansıdı:

• 61 Üniversite: Portal üzerinde kullanıcı aktivasyonunu tamamladı.

• 28 Üniversite: Aktif olarak sisteme veri göndermeye başladı.

• 136 TB Veri: Şu an itibarıyla ULAKFKM altyapısında güvenle depolanıyor.

Üç Aşamalı Yol Haritası (2024–2026)

Projenin tam kapasiteye ulaşması ve hiçbir kesinti yaşanmaması için stratejik bir yaygınlaştırma planı uygulanıyor:

1. 2024 (Ana Sistem): ODTÜ MODSİMMER / ULAKBİM Veri Merkezi üzerinden ana sistem kuruldu.

2. 2025 (Yedeklilik): Ankara Üniversitesi Veri Merkezi devreye alınarak sistem içi yedeklilik sağlandı.

3. 2026 (Coğrafi Yedeklilik): Ankara dışındaki üçüncü bir şehirde kurulacak veri merkezi ile tam coğrafi yedeklilik mimarisi tamamlanacak.

Üniversiteler İçin Stratejik Kazanımlar

ULAKFKM projesi, Türkiye yükseköğretim sistemine şu katkıları sağlıyor:

• İş Sürekliliği: Afet anında sistemlerin kesintisiz çalışması.

• Dijital Dayanıklılık: Ulusal ölçekte koordine edilen bir veri koruma ekosistemi.

• Bağımsızlık: Açık kaynak teknolojiler sayesinde ölçeklenebilir ve bağımsız platform kullanımı.

• Maliyet Tasarrufu: Üniversitelerin kendi bünyelerinde kuracağı pahalı felaket kurtarma merkezleri yerine ulusal ortak altyapının kullanılması.