Travma dendiğinde akla ilk gelen zihinsel bir yara olsa da, modern nörobilim bize bambaşka bir gerçeği fısıldıyor: Travma aslında bedende yaşar. İstanbul Okan Üniversitesi Hastanesi’nden Uzm. Kln. Psikolog M. Yasin Çakıroğlu, travmanın bedensel izlerini ve bu izleri silmenin yollarını anlattı.
Ortada Tehdit Yokken Beden Neden "Alarm" Verir?
Bazen tehlike geçip gittikten yıllar sonra bile kalbiniz aniden hızlanıyor, avuçlarınız terliyor veya omuzlarınız kaskatı kesiliyorsa bu bir "kişisel zayıflık" değil, **"travma sonrası fizyolojik yeniden etkinleşme"**dir.
-
Sürekli Tetikte Olma: Amigdala (beynin alarm merkezi) bir kez takılı kaldığında, otonom sinir sistemi "tehdit kalıbını" kapatamaz.
-
Somatik Depolama: Travmanın izleri sadece düşüncelerde değil; kas gerginliğinde, mide hassasiyetinde ve sinir sistemi devrelerinde saklanır.
Vagus Siniri: Sakinleşmenin Anahtarı
Bedenimizi sakinleştirmekten sorumlu olan vagus siniri, travma sonrası görevini yapmakta zorlanabilir. Buna "vagal tonusun düşmesi" denir. Sonuç olarak:
-
Dinlenme hali sürdürülemez.
-
En ufak bir uyaranla tetiklenme kolaylaşır.
-
Duygu düzenleme mekanizmaları bozulur.
Yeni Bir Hikaye Yazmak: Beden Nasıl "Güveni" Öğrenir?
Psikolog Çakıroğlu, iyileşmenin sadece konuşarak değil, bedene yeni bir ritim öğreterek mümkün olduğunu belirtiyor. İşte nörobiyolojik olarak bedeni yeniden programlayan yöntemler:
-
Diyafram Nefesi: Vagus sinirini doğrudan uyararak beyne "güvendesin" mesajı gönderir.
-
Ritmik Hareketler: Sinir sistemine düzen sinyali göndererek kaosu yatıştırır.
-
Bedensel Farkındalık: Tehdit algısını azaltarak bedeni şimdiki ana sabitler.
-
Güvenli İlişkiler: Mantıksal beyin (Prefrontal Korteks) ile korku merkezi (Amigdala) arasındaki bağı güçlendirir.
Uzm. Kln. Psikolog Çakıroğlu: "Zihin unutsa da beden unutmaz. Ancak terapi süreciyle beden, tehdit yerine güveni referans almayı yeniden öğrenebilir."
|
