Faili de Mağduru da Çocuk: Türkiye’de Her 7 Çocuktan Biri Akran Zorbalığına Maruz Kalıyor
Üsküdar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Çocuk Gelişimi Bölüm Başkanı Prof. Dr. Nurper Ülküer, 10-14 Kasım Dünya Akran Zorbalığıyla Mücadele Haftası kapsamında yaptığı değerlendirmede, Türkiye'deki akran zorbalığı verilerinin ciddiyetine dikkat çekti ve bu yılın teması olan **“İyiliğin Gücü”**ne vurgu yaptı.
Prof. Dr. Ülküer, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) 2024 verilerine göre, 6-17 yaş arası her 7 çocuktan birinin birden fazla kez akran zorbalığına uğradığını kaydetti.
Akran Zorbalığı: Çocuğa Karşı Şiddetin Bir Biçimi
Prof. Dr. Ülküer, çocuğun çocuğa karşı uyguladığı şiddet olan akran zorbalığını tanımlarken, bunun sadece fiziksel temasla sınırlı olmadığını vurguladı:
-
Tanım: Zorbalık; niyet, süreklilik ve güç dengesizliği olmak üzere üç temel unsurla tanımlanır. Bir bireyin kasıtlı ve tekrar eden biçimde bir başkasına zarar vermesi veya onu rahatsız etmesidir.
-
Şiddet Türleri: Fiziksel temasın yanı sıra sözel saldırılar, dışlama ve dijital zorbalık gibi eylemlerle de gerçekleşebilir.
-
Şiddet Döngüsü: Şiddet gören çocukların, ilerleyen süreçte şiddet uygulamaya daha eğilimli hale geldiğine dikkat çekerek, akran zorbalığının çocuğa karşı şiddetin önemli bir parçası olduğunu belirtti.
-
Risk Grubu: Özel gereksinimli çocuklar, akran zorbalığına maruz kalma açısından daha yüksek risk altındadır.
Zorbalığa uğrayan çocuklarda okul devamsızlık oranları artmakta, akademik başarıları düşmekte ve yaşam boyu sürecek travmalar ortaya çıkabilmektedir.
Uluslararası Taahhütler ve Şiddet Döngüsü
Prof. Dr. Ülküer, geçen yıl Bogota’da yapılan Çocuğa Karşı Şiddetin Önlenmesi Küresel Bakanlar Toplantısı'nın ardından ülkelerin özellikle "fiziksel ceza" konusunda ciddi yasal adımlar attığını belirtti. Ancak şiddetin her biçiminin (ihmal, istismar, örseleme) insanlığın çözmesi gereken bir sorun olmaya devam ettiğini ekledi.
Öte yandan, zorbalık döngüsünün kırılması için zorbalık yapan çocuklara da psikolojik destek verilmesi gerektiğini vurguladı:
💬 "Zorbalık yapan çocukların çoğu, geçmişte başka türden şiddetlerin mağdurları olmuşlardır. Bu nedenle, davranışlarının ardındaki nedenlerin araştırılması ve gerekli psikososyal desteğin sağlanması çok önemlidir."
Ebeveynlere ve Okullara Öneriler
Prof. Dr. Ülküer, zorbalığın önlenmesinde en etkili stratejinin ebeveynlerin güçlendirilmesi ve güçlü ebeveyn-çocuk iletişimi olduğunu ifade etti:
Ebeveynlere Öneriler:
-
Çocuğunuzla sakin ve yargılamadan konuşabileceğiniz bir zaman ayırın.
-
Okula gitmek istememe veya eşyalarının kaybolması gibi duygusal değişimleri fark edin.
-
Zorbalığa uğrayan çocuğa bunun kendi suçu olmadığını hatırlatın.
-
Zorbalığa tanık olan çocuğu iyiliğe teşvik edin: yetişkine haber vermesini ve zorbalık görene destek olmasını sağlayın.
-
Zorbalığa karışan çocuğunuzla sakin konuşun; davranışının etkilerini anlamasına yardımcı olun.
-
Empati ve saygı konusunda model oluşturun.
Okullara Öneriler:
-
Öğretmen eğitimlerinde akran zorbalığıyla mücadeleye yer verilmeli.
-
Her okulda bir "zorbalık önleme sorumlusu" bulunmalı.
-
Zorbalık olayları kayıt altına alınmalı ve ilgili kurumlara hızla bildirilmelidir.
Ulusal Çözüm Önerileri
Prof. Dr. Ülküer, ulusal düzeyde atılması gereken adımları ise şöyle sıraladı:
-
Politika Odaklı Araştırmalar: Yalnızca "kim" ve "ne" değil, "neden" ve "nasıl" sorularına da yanıt aranmalı.
-
Ulusal Strateji ve Bütçe: 2030 Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları doğrultusunda plan hazırlanmalı.
-
Akran Zorbalığını Önleme Fonu: Farkındalık çalışmalarının sürdürülebilirliği için kaynak oluşturulmalı.
Son olarak, TBMM bünyesinde kurulan Akran Zorbalığını Önleme Komisyonu'nun bu önerilerin hayata geçirilmesinde önemli bir lokomotif olacağını belirterek, "İyiliğin gücünü kullanalım ve akran zorbalığının önüne geçelim" çağrısıyla sözlerini tamamladı. |
