Memorial Göztepe Hastanesi Kanser Merkezi Başkanı Prof. Dr. Mustafa Özdoğan, 17 Kasım Dünya Akciğer Kanseri Günü kapsamında yaptığı açıklamada, akciğer kanserinin hem ülkemizde hem de dünyada en sık görülen ve en fazla yaşam kaybına neden olan kanser türü olduğunu belirtti. Prof. Dr. Özdoğan, 2025 yılında tanı ve tedavide yaşanan gelişmelerin hasta umutlarını artırdığını vurguladı.
Akciğer Kanseriyle İlgili Güncel Veriler (2022)
| Veri Alanı |
Dünya Geneli |
Türkiye |
| Yeni Vaka Sayısı |
Yaklaşık 2.5 milyon |
Yaklaşık 41 bin |
| Toplam Kanser Vakalarına Oranı |
Yüzde 12 |
– |
| Yaşam Kaybı Sayısı |
1.8 milyon |
38 bin 500 |
| Kansere Bağlı Ölüme Oranı |
Yaklaşık beşte biri |
Her üç ölümden biri |
Akciğer Kanseri Riskini Artıran 6 Faktör
Prof. Dr. Özdoğan, genetik yatkınlığa rağmen toplam risk durumunda çevresel faktörlerin çok daha baskın olduğunu belirtti. Akciğer kanserinin vakalarının çoğunlukla çevresel nedenlerle ortaya çıktığı söylenebilir.
-
Sigara: Vakaların yaklaşık yüzde 70'i sigaraya bağlıdır.
-
Hava Kirliliği: PM2.5 her 10 µg arttığında ölüm riski yüzde 8 artmaktadır.
-
Radon Gazı: Sigara içmeyenlerdeki en önemli risk faktörüdür.
-
Mesleki Maruziyetler: Asbest, silika, dizel egzozu ve kaynak dumanı.
-
Pasif İçicilik.
-
Geçmişte Akciğer Hastalığı Öyküsü Olması.
Kadınlarda Akciğer Kanseri Artışı
Erkeklerde yeni vaka sayısı azalma eğilimindeyken, kadınlarda dikkat çekici bir artış söz konusudur. Kadınlarda özellikle adenokarsinom adı verilen alt tip daha sık görülmektedir ve bu tip, hiç sigara içmemiş kişilerde görülen vakaların büyük kısmını oluşturur.
Artış Nedenleri: Artan sigara kullanımı, ev içi duman ve yemek buharı, pasif içicilik, hormonların hücresel dönüşüme etkisi ve genetik yatkınlıkların çevresel faktörlerle birleşmesi. Kadınlar, hiç sigara içmeseler bile riskleri erkeklere göre bir miktar daha yüksektir.
E-Sigara Uyarısı: Elektronik sigaraların sanıldığı kadar masum olmadığı, 2025'te yapılan analizlerde e-sigara kullanan kişilerde kanserle ilişkili biyobelirteçlerin yükseldiği tespit edilmiştir. Nikotin bağımlılık yapmakta ve gençlerde geleneksel sigaraya başlama oranını 3 kat artırmaktadır.
Erken Tanı İçin Uyarı İşaretleri
Özellikle 40 yaş üzeri ve sigara içen kişilerde düzenli kontroller önemlidir. 50 yaş üzeri ve sigara içmiş kişilerde yıllık düşük doz akciğer tomografisi taraması erken teşhis sağlar. Şu belirtiler ciddiye alınmalıdır:
-
Geçmeyen öksürük ve kanlı balgam
-
Nefes darlığı ve göğüs ağrısı
-
İştahsızlık, kilo kaybı ve ses kısıklığı
-
Tekrarlayan zatürre
2025'te Tedavi Yaklaşımlarını Değiştiren Gelişmeler
2025 yılı, akciğer kanseri tedavisinde önemli gelişmelerin yaşandığı bir yıl oldu:
-
Hedefe Yönelik Tedaviler: Taletrectinib, ROS1 pozitif ve beyne yayılmış hastalarda etkili sonuçlar verdi. Datopotamab deruxtecan, EGFR mutasyonlu hastalarda daha az yan etkiyle yüksek başarı sağladı.
-
İmmünoterapi: Artık yalnızca ileri evre hastalarda değil, ameliyat öncesi ve sonrası dönemde de kullanılmaya başlanarak yeni bir standart haline geldi.
-
Cerrahi: Kapalı yöntem VATS tekniğinin yaygınlaşması, hastalara daha hızlı iyileşme ve daha az ağrı avantajı sundu.
-
Küçük Hücreli Akciğer Kanseri: Yıllardır sınırlı seçeneklerin bulunduğu bu tipte, tarlatamab isimli ilaç, daha önce tedavi seçeneği kalmamış hastalarda bile tümörü küçülterek dikkat çekici bir ilerleme sağladı.
-
Tanı: Sıvı biyopsi testleri, kanda dolaşan tümör DNA’sını tespit ederek hastalığın tekrarlamasını çok daha erken belirleme imkânı sağladı.
|
