Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Hastanesi Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Sultan Tarlacı, sağlıklı ve dinç bir yaşlanma süreci için "temiz beslen, aktif yaşa ve stresi yönet" üçlüsünün kritik önem taşıdığını vurguladı. Prof. Dr. Tarlacı, özellikle Alzheimer riskini artıran faktörler ve erken teşhisin hayat kalitesini nasıl artırabileceği konularında bilgiler verdi.
İyi Yaşlanmanın Temel Taşları
Prof. Dr. Sultan Tarlacı, sağlıklı ve fit bir yaşlanmayı desteklemek için yaşam tarzı değişikliklerinin şart olduğunu belirtti:
1. Dengeli Beslenme ve Fiziksel Aktivite
-
Beslenme Şekli: Bol miktarda meyve, sebze, tam tahıl, sağlıklı yağlar ve yeterli protein içeren bir diyet tercih edilmeli. Antioksidanlar ve omega-3 yağ asitleri gibi besinler yaşlanma karşıtı etkilere sahiptir.
-
Egzersiz Hedefi: Kas kitlesini korumak ve genel sağlığı iyileştirmek için haftada en az 150 dakika orta yoğunlukta aerobik egzersiz ve buna ek olarak güçlendirme egzersizleri yapılmalıdır.
2. Stres Yönetimi ve Sağlıklı Alışkanlıklar
Kronik stresin yaşlanma sürecini hızlandırdığına dikkat çeken Prof. Dr. Tarlacı, stres yönetimi için şunları önerdi:
-
Stres Teknikleri: Düzenli meditasyon, yoga veya derin nefes alma teknikleri stresi azaltmada yardımcı olabilir.
-
Uyku Düzeni: Hücresel yenilenme için günde 7-9 saat kaliteli uyku alınmalı.
-
Zararlı Alışkanlıklar: Sigara içmek ve aşırı alkol tüketmekten kaçınılmalı veya bu alışkanlıklar sınırlandırılmalıdır.
-
Sosyal ve Zihinsel Uyarım: Sosyal ilişkileri sürdürmek, yeni ilgi alanlarına yönelmek ve zihinsel meydan okumalara katılmak bilişsel fonksiyonları korur.
Teknolojinin Yaşlılık Sürecine Etkisi
Prof. Dr. Tarlacı, teknolojik gelişmelerin yaşlılık sürecini olumlu yönde değiştirdiğini kaydetti:
-
Sağlık Hizmetleri Erişimi: Teknoloji, daha etkili teşhis ve tedavi yöntemlerine erişimi kolaylaştırarak yaşam kalitesini artırıyor.
-
Sosyal Bağlantılar: İnternet ve sosyal medya, yaşlı bireylerin sosyal bağlantılarını sürdürmelerine yardımcı olarak daha aktif ve sosyal bir yaşamı teşvik ediyor.
Alzheimer Riskini Artıran Faktörler
Alzheimer riskini artıran nedenler arasında genetik yatkınlık ve sağlıksız yaşam tarzının önemli bir yer tuttuğunu belirten Prof. Dr. Tarlacı, risk faktörlerini şöyle sıraladı:
-
Yaş ve Genetik: Yaş ilerlemesi ve aile geçmişi riski artırır.
-
Kardiyovasküler Sorunlar: Yüksek tansiyon, obezite ve diyabet gibi kronik hastalıklar.
-
Yaşam Tarzı: Düzensiz egzersiz, zihinsel olarak aktif olmamak, sigara ve aşırı alkol tüketimi.
-
İnflamasyon: Kronik inflamasyon, barsak veya diş eti iltihapları riski yükseltebilir.
Erken Teşhisin Hayati Önemi
Prof. Dr. Tarlacı, erken teşhisin, Alzheimer hastalığının ilerlemesini yavaşlatma ve semptomları yönetme açısından kritik olduğunu vurguladı. Erken teşhis sayesinde:
-
Tedavi Seçenekleri: İlaçlar ve bilişsel/duygusal işlevleri destekleyici terapilerle semptomların ilerlemesi yavaşlatılabilir.
-
Risk Yönetimi: Bireylerin risk faktörlerini yakından izlemesi ve olası komplikasyonların önlenmesi sağlanabilir.
Genetik yatkınlığı olan bireylerin düzenli bilişsel testler ve doktor muayeneleri yaptırarak erken teşhis konusunda bilinçli olmaları büyük önem taşımaktadır.
Vitamin Takviyeleri ve Doğal Yollar
Prof. Dr. Tarlacı, takviyeler konusunda ise ihtiyatlı yaklaştı:
-
Antioksidanlar: Oksidatif stresi azaltarak hücresel hasarı önleyebilirler. Ancak takviyelerin kesin koruyucu etkisi bilimsel olarak kanıtlanmamıştır; bu nedenle en iyisi antioksidanları doğal gıdalardan almaktır.
-
Vitamin Takviyeleri: B12, D vitamini ve omega-3 gibi takviyeler sadece eksiklik durumlarında veya doktor tavsiyesiyle kullanılmalıdır. Aşırı alım zararlı olabilir ve bazı çalışmalar takviyelerin risk azaltmada etkisiz olduğunu göstermektedir.
En iyi strateji: Dengeli beslenme, düzenli egzersiz, zihinsel ve sosyal aktiviteler ile stresten kaçınmak gibi yaşam tarzı faktörlerine odaklanmaktır. |
